247 farklı dilden yaklaşık 45 milyon kitaba ev sahipliği yapan Moskova’daki Rusya Devlet Kütüphanesi, alanında dünyanın üç büyüğünden biri olarak tanınıyor. Kütüphanenin Doğu Medeniyetleri Merkezindeki Türkiye koleksiyonunun tarihi, kütüphanenin kurulduğu 1828 yılına dayanıyor. Türk yetkililerin Rusya’ya hediye ettiği eserler arasında Osmanlı döneminde basılan ilk 17 kitaptan 16’sı bulunuyor. Kütüphanenin en zengin bölümlerinden biri olan Türkiye koleksiyonunda şu anda 15 bin kitap, 17 bin 500 dergi ile 10 yıllık gazetelerin arşivi yer alıyor. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki üst düzey yöneticilerin imzalarının ve notlarının görüldüğü bazı tarihi olaylara ilişkin belgeler de koleksiyonun parçaları arasında yer alıyor.
Rusya Devlet Kütüphanesinin koleksiyonunda 1729 yılında İbrahim Müteferrika tarafından sadece bin adet basılan ilk kitap da var. Bu, İsmail El-Cevheri’nin 10. yüzyılda yazdığı ve 16. yüzyılda Vankulu ismiyle tanınan Müderris Mehmed bin Mustafa el Vani tarafından Türkçeye çevrilmiş iki cilt şeklindeki Kitab-ı Lügat-ı Vankulu eseridir. İlk basılı kitap olmanın yanı sıra basıldığı dönemde büyük ilgi gören ve hızlıca satılan eser, döneminin eğitimli kişileri tarafından başucu kitabı olarak görüldüğü biliniyor.
Kütüphanedeki bir başka nadide kitap ise Müslüman ülkede yayınlanan ilk resimli kitap özelliğini taşıyan ve Emir Muhammed bin Hasan-ül Mes’udi’nin yazdığı Tarih-i Hind-i Garbi kitabıdır. Dinde resmedilmesi yasak olmasına rağmen, insan ve hayvan resimleriyle süslenen bu kitabı İbrahim Müteferrika’nın o dönemde nasıl yayınlayabildiği halen sır niteliği taşıyor.
Kâtip Çelebi’nin Cihannüma eseri de koleksiyonun önemli parçalarından birini oluşturuyor. Kitabın orijinal baskısında hiçbir resim bulunmamasına karşın, Rusya İmparatorluğu’na hediye edilen kitapta elle çizilmiş çok sayıda resim ve harita bulunuyor.
Doğu Medeniyetleri Merkezi, günümüzde Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı ve Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği ile iş birliği yaparak kitap koleksiyonunu daha da zenginleştiriyor.
Yorum Ekle