Tarih

Arakan’da Katledilen Müslümanların Dedelerinin Türkiye’ye Yardımı

Yazar: TR Dergisi

1912’de Balkan Savaşları esnasında dünyanın her tarafındaki Müslümanlar gibi Myanmar’daki Müslümanlar da para toplayarak Osmanlı ordusuna yardım etmişlerdi.

Osmanlı İmparatorluğu bizim zayıf zannettiğimiz dönemlerde bile dünyanın en önemli devletlerinden biriydi ve dünyadaki bütün Müslümanların şemsiyesi konumundaydı. Afrika’dan Asya’ya bütün Müslümanların gözü kulağı hilafetin merkezinde, yani İstanbul’daydı. Asya Müslümanları özellikle de Hindistan Müslümanları, Hilafetin merkezi olduğu için Osmanlı İmparatorluğu’nu yakından takip ediyorlardı. Madagaskar’dan Myanmar’a kadar her taraftaki Müslümanlar Halifeyle ilişki kurmuşlardı. 1870’de Birmanya’daki (Myanmar) Ava sultanının sadrazamı Osmanlı yönetimiyle ilişki kurmak için mektup göndermişti.

 

HİCAZ DEMİR YOLUNA PARA AKTI

İkinci Abdülhamid döneminde Osmanlı’nın Asya’daki faaliyetleri neticesinde padişah Hindistan, Çin ve Myanmar Müslümanları arasında popüler olmuştu. 1897’de Türk-Yunan Savaşı çıkınca Asya’daki Müslümanlar hemen yardım toplayarak Türkiye’ye gönderdiler. Savaş kısa bir süre sonra Osmanlı zaferiyle sona erdi.

Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren birçok demir yolu yapılmıştı, ancak çoğu Avrupalı sermaye çevreleri tarafından inşa edilmişti. Mukaddes Hac yolculuğunu kolaylaştıracak, Hicaz Demir Yolu dünyanın dört bir tarafındaki Müslümanların yardımlarıyla inşa edildi. Başta Hindistan, Mısır, Rusya ve Fas’tan olmak üzere Endonezya’dan, Singapur’dan, Güney Afrika’dan, Tunus, Cezayir, İngiltere ve Amerika’dan bağışlar yapıldı. Hicaz Demir Yoluna yardım edenler arasında Myanmarlı Müslümanlar da vardı. Osmanlı yönetimi Myanmar’dan yardım gönderenlere Hicaz Demir Yolu madalyaları göndererek teşekkür etti.

 

BALKAN SAVAŞI’NDA GÖNDERİLEN YARDIM

Sultan İkinci Abdülhamid tahttan indirilmesinden sonra padişah olan Sultan Mehmed Reşad’ın tahta çıkışı, dünyanın her tarafındaki Müslümanlardan olduğu gibi Myanmar’daki Müslümanlar tarafından da telgraf gönderilerek tahta çıkışı kutlandı. 1911’de İtalyanların Libya’yı işgalleri üzerine dünyanın dört bir tarafındaki Müslümanlardan yardım gönderildi ve İtalya değişik ülkelerde protesto edildi. 1912’de Balkan Savaşları sırasında Hindistan, Çin, Singapur ve Myanmar’daki Müslümanlardan maddi yardımlar gönderildiği gibi, sağlık eki­pleri de teşkil edilerek Türkiye’ye gönderilmişti. O dönemde Myanmar’ın adı Birmanya (Burma) idi. Birmanya’daki Müslümanlar yardım toplayarak konsolosluk, Osmanlı bankası ve Avrupa bankaları aracılığıyla Türkiye’ye gönderdiler. Örneğin, İbrahim Ali Molla ve Abdurrahman efendiler topladıkları 800 İngiliz altın lirasını Rangoon’daki fahri Osmanlı Şehbenderliğine teslim etmişlerdi. Yine savaş yardımı olarak Birmanya Hilâl-i Ahmer, yani Birmanya Kızılayı üyelerinden İbrahim Ali Molla ve Abdurrahman ve Cemal efendiler topladıkları 3000 İngiliz altın lirasını göndermişlerdi. Rangoon’un yanı sıra Birmanya’nın önemli şehirlerinden Mandalay’daki Müslümanlar da para toplayarak Osmanlı İmparatorluğu’na gönderdiler. Moulmein şehrindeki Müslümanlar da bu yardıma katıldılar. Birmanyalı Müslümanlar fakir ve ülkede azınlıkta olmalarına bakmadan ellerinde ne varsa Türkiye’ye göndermişlerdi.

 

MYANMAR MÜSLÜMANLARI

Myanmar’ın yaklaşık yüzde 5’i Müslüman’dır. Müslümanların yüzde 68’i Hintli, yüzde 30’u ise Myanmarlı’dır. Müslümanların yüzde 41’i Arakan bölgesindedir. Kalanlar ise sahil veya merkezi yerlerdedir. 11. yüzyıldan itibaren Arap, İranlı ve Hintli Müslüman tüccarların gelişiyle birlikte bölgede İslamiyet’in izleri görülmeye başlamıştır. İngiliz sömürge döneminde de Hindistan’dan Hintli Müslümanlar gelmiştir.

Arakan bölgesinde yaşayan Müslümanlar, Rohingyalılardır. Bengal, Urdu ve Burma dillerinin karışımı bir dil konuşurlar. 15-16. yüzyıllardaki Bengal Sultanlığı zamanından günümüze kadar gelirler.

Arakan’daki Müslümanların İkinci Dünya Savaşı’nın ardından bölgede bağımsız bir devlet kurmak istemeleriyle başlayan çatışmalar sonucunda binlerce Müslüman öldürüldü ya da evlerini terk etmek zorunda kaldı. 1989 ve 1991’deki operasyonlardan sonra 250 bin Arakanlı Müslüman Bangladeş’e sığındı. Son yıllarda ülkedeki Müslümanlara karşı katliamlar devam ediyor.

 

İNGİLİZ İŞGALİ

Myanmar, Hindiçin Yarımadası’nda yer alan bir devlettir. Bölgede 1044’te tahta geçen Anawrahta tarafından bütün Birmanya’yı birleştiren bir krallık kuruldu. Ancak Moğol hanı Kubilay zamanında ülke işgal edildi.

Moğol işgalinden sonra Birmanya’daki halklar arasında birçok savaş çıktı. Çin ve Siyam’la savaştılar ama asıl tehlike Avrupa’dan gelecekti. Hindistan’ı işgal eden İngilizler, Birmanların Arakan bölgesini ele geçirmesi üzerine Birmanya’yla karşı karşıya geldiler. 1824-1826 yılları arasında Birinci İngiltere-Birmanya Savaşı, 1852’de İkinci İngiltere-Birmanya Savaşı çıktı. Birmanlar İngiltere karşısında hep gerilediler. Ancak İngilizlerin duracağı yoktu. Çin’le kara yoluyla ticaret yapmak isteyen İngilizler, 1885’te tekrar Birmanya’ya saldırdılar. Bir hafta süren savaşın sonunda Birmanya Hindistan’ın bir eyaleti oldu. Ancak bu durumu kabullenmeyen Birmanyalılar direnişe geçti. İngilizler katliam ve zulümle isyanı 1890’da bastırabildiler. Birmanya, ancak 1948’de bağımsız olabildi.

BAĞIMSIZLIKLA GELEN İSİM, MYANMAR

Myanmar, 1989’a kadar Birmanya veya Burma isimleriyle tanınıyordu. Özellikle İngilizce konuşulan ülkelerde genellikle Burma diye biliniyordu. Ülke, 26 Mayıs 1989’dan sonra Myanmar ismini aldı. Askerî yönetimin Birmanya (Burma) ismini değiştirmesinin sebebi, sömürge döneminde kullanılıyor olmasıydı. Myanmar ise 12. yüzyıldan gelen mahallî bir isimdi.

Asya’nın güneydoğusundaki Hindiçini’nde bulunan devletlerin en büyüğü olan Myanmar’da 100’den fazla dil ve lehçe konuşulur. Myanmarlılar 50’den fazla etnik gruptan oluşurlar. Ülkedeki en büyük topluluk yaklaşık yüzde 70 ile Birmanlardır. Myanmar’ın yaklaşık yüzde 90’ı da Budist’tir.

 

Yazar Hakkında

TR Dergisi

Yorum Ekle